Linux Komutları

Linux Komutları
Bölüm 1: Özel Komutlar

<Ctrl><Alt><F1>
Bir sonraki terminale geçmektedir. Birçok linux dağıtımı açılışla birlikte altı standart terminal
açar. Bunlar tamamen birbirindne bağımsızdırlar ve eşzamanlı çalışırlar. Yani birinde bir işlem
yapılmaya devam ederken bir diğerine geçip başka bir işleme başlayabilirsiniz.

tty
Bu komutu yazdığınız terminalin ismini verir size.

<Ctrl><Alt><F7>
Daha önceden açmış olduğunuz sonra <CTRL><Alt><F1> ile çıktığınız X oturumuna geri
döner. Burada önemli nokta bunun altı konsollu bir sistemde geçerli olmasıdır. Eğer
sisteminizde dört konsol varsa büyük ihtimalle bu işin tuşu F7 değil F5 olacaktır.

<Ctrl><Alt><Fn> (n=7-12)
n numaralı X terminaline geçer. Birden fazla X kullanmak mümkün olduğu için bunlar
arasında geçiş yapabilirsiniz.

<Tab>
(text terminalde) Yazmakta olduğunuz komutu tamamlar. Mesela README dosyasını
okutmak için more RE yazıp TAB'a basarsanız o anda bulunduğunu dizindeki RE ile başlayan
dosyaların listesini görürsünüz, eğer tek dosya varsa satır tamamlanır. Aynı şey komut
isimleri için de geçerlidir, bas yazıp taba bastığınızda hemen basename diye komutun
tamamlandığını görürsünüz

<Yukarı-aşağı ok>
Daha önceden girilmiş komutlar arasında gidip gelmenizi sağlar

<Shift><PgUp>
Terminal çıktısında ileri geri hareket etmenizi sağlar (ekrandan çıkmış olan yazıları görmek
vs.)

<Ctrl><Alt><+>
(X de) Bir sonraki ekran çözünürlüğüne geçmenizi sağlar. Tanımlı modlar /
etc/X11/XF86Config dosyasında durmaktadır. En büyük ekran modu Virtual Screen boyutunu
tanımlar.

<Ctrl><Alt><BkSpc>
(X de) Herşeyi kesip X'den çıkmanızı sağlar

<Ctrl><Alt><Del>
Sistemi kapatıp reboot etmek anlamına gelir. Konsoldaki shutdown komutu gibi davranır.
Reset tuşuna bamayıp bunu tercih etmeniz gerekir.

<Ctrl>C
Mevcut komutu durdur. Genelde konsoldaki basit komutlar için kullanılır

<Ctrl>d
Eğer sizden girdi kabul eden bir konsol komutundaysanız dosya sonu (EOF) yollar,
promptaysanız logout olursunuz. O yüzden iki defa basmayın

<Ctrl>s
Terminale olan çıkışı durdurur

<Ctrl>q
Terminale olan çıkışa devam eder

<Ctrl>z
Çalışmakta olan komutu arka plana gönderir

exit
konsoldan çıkar

reset
konsol bir şekilde saçma sapan karakterler basıyorsa (genelde binary bir dosyayı ekrana
çıkışa gönderdiğinizde olur) düzeltmeye yarar

<ctrl>x
konsolda bir işe yaramaz ama Matrix'de nedense Neo kullanıyordu. Neyse orda da bir işe
yaramamıştı, sanırız Neo'da Linux kullanıyor

<mouse orta tuşu>
Genelde bir başka pencerede seçilmiş bir yazıyı paste etmeye yarar. Burada dikkat edilecek
nokta Linux altında (KDE ve bazı özel programların istisnası ile) copy+paste işleminin
Windowsdan farklı olmasıdır. Bir yazıyı seçerseniz, o seçili olduğu sürece paste edilebilir olur
(bir kez paste edildikten sonra zaten bufferda kalır) yani bir copy emri vermeniz gerekmez,
seçip paste edileceği yere gidip orta tuşa basmanız yeter. Konsolda kullanılabilmesi için gpm
çalışıyor olması gerekir

<Shift><Insert>
Paste işlemini klavyeden yapar
~
Kullanıcının ev dizini işaret eder /home/<login ismi> şeklindedir genelde. cd ~/docs ev dizini
altında docs'a gider. Sadece cd komutu ise cd ~ komutuna eşittir ve ev dizine gider.

. ya da ./
o anda bulunduğunuz dizin

/. ya da Slashdot
Internet'deki en sağlam haber sitesine gider
..
Bir üst dizini işaret eder

Bölüm 2: Genel komutlar

herhangibir_komut --help|more
sözkonusu komut ile ilgili help

man başlık
sistemdeki manuel dosyaları. Bir komut hakkında olabildiği gibi bir dosya hakkında da olabilir

apropos başlık
söz konusu başlıkla ilgisi olan komutlrın listesi

help komut
bash shell altında genel bilgi verir komut hakkında

ls
Unix için dir komutu

ls -al|more
Bir dizindeki bütün dosyaları gösterir (. ile başlayan gizli dosyaları da) komut burada more
komutuna yönlendirilmiştir, bu sayede daha kontrollü bir okuma sağlanabilir

cd dizin
Söz konusu dizine geçmek

cp kaynak hedef
Bir yerdeki dosya ya da dizinleri başka bir yere kopyalamak. Unix'lerde genelde bu tür
komutlarda her zaman kaynak önce hedef sonra yazılandır

mcopy kaynak hedef
Belli bir kaynak dosya sisteminden (mount etmeniz şart değil) bir dosyayı başka bir yere
kopyalama. Aynı mantıkta mdir, mcd, mren, mmove, mdel, mmd, mrd, mformat gibi komutlar
da vardır

ln kaynak hedef
Sözkonusu hedefe hardlink atar. Sözkonusu dosyalar iki yerde de var gibi gözükür,
herhangibir değişiklik diğerini de etkiler, biri silindiğinde diğeri kalır. Hardlinkin engelleri, linkle
dosyanın aynı dosya sistemi içinde olması gerekliliği ve dizinlerle özel dosyalara hardlink
verilememesidir.

ln -s kaynak hedef
Hedefde kaynak dosyasına sembolik bir link yaratır. Sembolik linkte sözkonusu dosyanın
nerede bulunacağının bilgisi vardır. Sembolik linkler dizinler için de kullanılabilir. Tek
problemleri ana dosya silindiğinde link bozulmuş olur.

rm dosyalar
Dosyaları silme. Sileceğiniz dosyanın ya sahibi olmanız lazım.

mkdir dizin
Yeni bir dizin yapmak

rmdir
boş bir dizini silmek

rm -r dosyalar
Dosya/dizin ve onların alt dizinlerini silmek. Root olarak kullanırken dikkat edin, çünkü herşeyi
silebilirsiniz

cat dosyaismi|more
Bir dosyayı sayfa sayfa görüntülemek

less dosyaismi
Bir dosyayı daha kontrollü olarak okuma imkanı. More komutunun eşleniğidir, biraz daha
fazla özellikleri vardır

pico dosyaismi
Bir text dosyasını, klasik basit bir tür editör ile editlemek. Aynı türden nano, joe, mcedit gibi
editörleri de kullanabilirsiniz

pico -w dosyaismi
Pico'yu satır sonunda cümleleri yuvarlamadan kullanmak kullanmak için. Konfigürasyon
dosyalarını edtlerken yardımcı olur

find / -name "dosyaismi"
Dosyaismi adlı dosyayı en üst dizinden itibaren aramaya başla. Dosyaismi, * ve ? gibi joker
kararkterler de içerebilir "fazlames*" mesela fazlamesai.net.txt fazlamesai.org.txt dosyalarını
bulur

locate dosyaismi
find gibidir fakat düzenli olarak oluşturulan bir veritabanına bağlıdır, sistemdeki son
değişikliklerden haberi olmayabilir

touch dosyaismi
Dosyaismi isimli dosyanın tarih bilgilerini değiştirir. Eğer o anda yoksa bu dosya bu sefer sıfır
byte uzunluğund oluşturur

xinit
Pencere yöneticisi olmayan bir X-windows açar

startx
Pencere yöneticili standart bir X açar. DOS'da win komutu gibidir.

startx -- :1
1 numaralı displayde X oturumu açar <Ctrl><Alt><F7-F8-F9...> ile geçiş yapabilirsiniz

xterm
Basit bir xterminal açar. Daha hafif versionları (rxvt, aterm, eterm gibi) bulunur ve tercih edilir

shutdown -h now
Sistemi durdurur ve (ATX sistemlerde) kapatır

halt
reboot
Makinayı kapatmak ya da reboot etmek için


Dosya sıkıştırma ve açma komutları

tar -xvf dosya.tar
Sözkonusu (sıkıştırılmamış) tar dosyasını bulunan dizine açar

tar -zxvf dosyaismi.tar.gz
Tar.gz'lenmiş bir dosyayı (*.tar.gz ya da *.tgz) bulunduğunuz dizine açar

tar -zxvf dosyaismi.tar.gz -C dizin
dosyayı dizin isimli dizine açar

tar -jxvf dosyaismi.tar.bz2 -C dizin
Bzip2 ile sıkıştırılmış dosyayı sözkonusu dizine açar (eski verisonlarda -Ixvf) kullanılırdı

tar -zcvf arsiv.tar.gz dizin1 dizin2 dosya1 dosya2...
söz konusu dizin ve (veya) dosyaları arsiv.tar dosyası haline getirir ve gzip ile sıkıştırır. z
yerine j kullanabilirsiniz

gunzip dosya.gz / bunzip2 dosya.bz2
sözkonusu gz dosyasını açar

gzip -9 dosya
sözkonusu dosyayı en iyi şekilde sıkıştırır, uzantısını da .gz yapar

bzip2 -9 dosya
gzipten %20 oranında daha iyi sıkıştıran bir program, özellikle de text dosyalarında. Fakat
daha yavaş çalışır

unzip dosyaismi -d dizin
Sözkonusu zip dosyasını söz konusu dizine açar

unarj e dosya.arj
Arj arşivini açar

uudecode -o hedef kaynak
uuencode ile kodlanmış (genelde email ekleri) dosyayı açar


Sistem hakkında bilgi almak için kullanılan komutlar:

pwd
bulunduğunuz dizinin ismini verir

hostname
makinanın ismini verir

whoami
login isminizi verir

id kullanıcıismi
kullanıcı nosunu, grup nosunu ve alt gruplarını verir

date
tarihi göstermek ya da değiştirmek için kullanılır
date 101709382002 17 Ekim 2002 Saat: 09 38 yapar tarihi
bios tarihini değiştirmek için setclock komutunu kullanmanız gerekir

time
belli bir komutun işlemini bitirmesinin ne kadar süre tuttuğunu gösterir
bir dizinin listelenme süresi mesela
time ls

who
sisteme giriş yapmış kullanıcıların isimleri

finger username
belli bir kullanıcı hakkındaki bilgiler

last
sisteme en son giriş yapmış kullanıcıların listesi

history|more
bulunduğunuz kullanıcı ile son girilen komutların listesi. |more sayesinde sayfa sayfa
okuyabilirsiniz

uptime
makinanın ne kadar süredir açık olduğu

ps
kullanıcının koşturmakta olduğu işlemlerin listesi

ps axu |more
bütün proseslerin listesi

top
temel sistem durumu, çalışmakta olan programlar ne kadar hafıza/cpu kullandıkları vs

uname -a
yerel sunucunuzun hakkında bilgiler

free
hafıza bilgileri

df -h
disk doluluk boşluk oranı

du / -bh|more
dizinlerin boyutları (biraz zaman alır)

cat /proc/interrupts
kullanılmakta olan interruptlar

cat /proc/version
Linux versionu ve diğer bilgiler

cat /proc/filesystems
kullanılmakta olan dosya çeşitleri

cat /etc/printcap
yazıcıların düzeni

lsmod
yüklenmiş olan kernel modülleri

set|more
sistem değişkenleri

echo $PATH
PATH değişkeninin içeriği. Sistemde çalışabilir programların bulundukları yerleri belirler

dmesg| more
kernel mesajları /var/log/dmesg içine de bakabilirsiniz.


____________________________
Ücretsiz bir hosting paketi, gel ve 000webhost.com ile ev sahibi ve kesinlikle ücretsiz alabilirsiniz en iyi hizmeti deneyimi profesyonel bir hosting paylaşılan kalite için başvuruyorum.

Aralık 2006 yılında kurulan 000webhost.com üzerinde 60.000 üye ve hala artıyor güvenilir bir ücretsiz barındırma üye tabanına sahip! Profesyonel kalitede barındırma, destek, çalışma süresi ve güvenilirlik sunan biz yöneticileri büyük bir topluluk varsa, bir parçası olmak isteriz!

Şimdi üye olun ve tüm özgür get it:
*** 1500 MB disk alanı
*** 100 GB veri transferi
*** PHP ve herhangi bir kısıtlama ile MySQL desteği
*** CPanel kontrol paneli
*** Web Builder
*** Absolutely no reklam!

Şimdi bize katılın: http://www.000webhost.com/267456.html